4. Waar komt pleasegedrag vandaan?

En hoe kan het leiden tot Burn-out?

Herken je dit? Je staat vroeg op om ervoor te zorgen dat iedereen klaar is voor de dag. Je zorgt dat de kinderen hun spullen hebben, dat het huis op orde is, en dat je collega’s tevreden zijn. Als er ergens hulp nodig is, ben jij de eerste die zich aanbiedt. Je bent die vriendin die altijd luistert, die moeder die alles regelt, en die collega die nooit ‘nee’ zegt. Maar ondertussen voel je dat je steeds verder over je grenzen gaat. Je bent moe, je hebt geen tijd voor jezelf, en het lijkt alsof je altijd tekortschiet – ondanks al je inspanningen.

Dit patroon van pleasegedrag kan op den duur leiden tot uitputting en zelfs een burn-out. Maar waar komt dat pleasegedrag eigenlijk vandaan? En waarom is het zo moeilijk om te doorbreken?

Wat is pleasegedrag?

Pleasegedrag is de neiging om voortdurend anderen tevreden te willen stellen, zelfs als dat betekent dat je jezelf vergeet. Vrouwen die hier last van hebben, vinden het lastig om ‘nee’ te zeggen en voelen zich vaak verantwoordelijk voor het geluk van anderen. Herken je dit? Het kan zijn dat je continu bezig bent met de verwachtingen van je baas, je partner, je kinderen of vrienden, terwijl je eigen behoeften op de achtergrond verdwijnen.

Waar komt Pleasegedrag vandaan?

Pleasegedrag heeft zijn wortels vaak in vroegere ervaringen. Laten we een voorbeeld nemen van Marloes, een ambitieuze vrouw van 38. Ze heeft een succesvolle carrière, een gezin en een druk sociaal leven. Maar achter haar glimlach schuilt een constant gevoel van tekortschieten. Als kind leerde Marloes dat ze goedkeuring kreeg door zich aan te passen. Ze was altijd het ‘brave meisje’ dat anderen gelukkig maakte. Dit patroon heeft zich doorgezet in haar volwassen leven, waar ze steeds meer ballen in de lucht probeert te houden, zonder te laten zien hoe moe ze eigenlijk is.

Voor veel vrouwen, zoals Marloes, kan pleasegedrag zijn oorsprong vinden in:

Opvoeding en omgeving: Als je opgroeit in een omgeving waarin je leert dat je liefde en waardering krijgt door anderen tevreden te stellen, kan dit gedrag zich vastzetten. Dit kan komen van ouders die hoge verwachtingen hebben of situaties waarin je als kind werd beloond voor behulpzaamheid.

Angst voor afwijzing: Vrouwen die pleasegedrag vertonen, willen vaak conflicten vermijden en hebben een diepgewortelde angst voor afwijzing. De gedachte dat iemand teleurgesteld in je kan zijn of dat je ‘lastig’ gevonden wordt, is voor hen moeilijk te verdragen.

Perfectionisme: De overtuiging dat alles perfect moet zijn – zowel op het werk als thuis – zorgt ervoor dat je jezelf uitput om aan de verwachtingen van anderen te voldoen. Je legt de lat hoog, en zelfs als je complimenten krijgt, voelt het nooit genoeg.

Hoe pleasegedrag kan leiden tot Burn-out

Als je jezelf continu wegcijfert voor anderen, ontstaat er een onhoudbare situatie. Laten we teruggaan naar Marloes. Ondanks haar constante inspanningen om iedereen tevreden te stellen, voelt ze zich steeds vaker uitgeput. Ze merkt dat ze lichamelijke en emotionele symptomen begint te ervaren: slaapproblemen, chronische vermoeidheid, en een gevoel van leegte. Dit komt omdat pleasegedrag een zware tol kan eisen, wat uiteindelijk kan leiden tot burn-out.

1. Geen grenzen: Je vindt het moeilijk om grenzen te stellen. Je zegt ja tegen extra werkprojecten, neemt huishoudelijke taken op je die anderen kunnen doen, en probeert aan de verwachtingen van iedereen te voldoen. Deze voortdurende belasting zonder ruimte voor eigen tijd leidt tot uitputting.
2. Chronische stress: Door constant te voldoen aan de verwachtingen van anderen, leef je in een voortdurende staat van stress. Elke dag voelt als een race tegen de klok. Dit stressniveau is niet duurzaam en leidt tot emotionele en fysieke uitputting.
3. Zelfverwaarlozing: Je hebt nauwelijks tijd voor zichzelf. Je eigen behoeften – zoals rust, hobby’s, en sociale tijd met vrienden – blijven onvervuld. Dit gebrek aan zelfzorg resulteert in een steeds grotere kloof tussen wat je geeft en wat je ontvangt, wat je nog vermoeider maakt.
4. Emotionele uitputting: Door altijd bezig te zijn met de behoeften van anderen, heb je weinig ruimte om je eigen emoties te verwerken. Dit constante geven zonder ontvangen leidt tot gevoelens van leegte en emotionele uitputting. Je voelt je alsof je geen energie meer hebt om door te gaan, en de motivatie ontbreekt om zelfs de kleinste taken op te pakken.

De weg naar herstel

Het doorbreken van pleasegedrag en het herstellen van een burn-out vereist een verandering in mindset en gedrag. Hier zijn enkele stappen die jij kan nemen om weer balans te vinden:

• Leer om ‘Nee’ te zeggen: Begin met kleine stapjes. Het is belangrijk om je eigen grenzen te leren kennen en deze te bewaken. Het is absoluut acceptabel om ‘nee’ te zeggen als je voelt dat iets je energie wegneemt.
• Zorg voor jezelf: Maak tijd voor zelfzorg. Dit kan variëren van een ontspannen wandeling tot het volgen van een hobby die je blij maakt. Zorg ervoor dat je eigen welzijn prioriteit krijgt.
• Herken je grenzen: Leer om je eigen grenzen te herkennen en respecteren. Dit betekent ook dat je je eigen behoeften serieus neemt en niet alleen die van anderen.
• Reflecteer op je motivaties: Vraag jezelf af waarom je bepaalde dingen doet. Is het omdat je echt wilt of omdat je bang bent voor afwijzing? Deze zelfreflectie kan helpen om ongezonde patronen te doorbreken.

Conclusie

Pleasegedrag lijkt misschien onschuldig en zelfs bewonderenswaardig, maar het kan leiden tot ernstige uitputting en burn-out. Door te begrijpen waar dit gedrag vandaan komt en bewust stappen te zetten om jezelf op de eerste plaats te zetten, kun je beginnen met het herstellen van balans en welzijn. Het is een proces van zelfontdekking en verandering, maar het is absoluut mogelijk om weer energie en voldoening in je leven te vinden.

Een kleine stap die je vandaag al kunt zetten, is om niet automatisch ‘ja’ te zeggen wanneer iemand iets vraagt. Vaak reageren we automatisch met ‘ja’, zonder stil te staan bij wat we zelf willen en voelen. Probeer in plaats daarvan eerst even na te denken over je eigen behoeften en grenzen. Als je merkt dat je snel geneigd bent om ‘ja’ te zeggen, geef dan aan dat je er later op terugkomt. Dit geeft je de ruimte om een weloverwogen reactie te geven die past bij jouw wensen en grenzen. Het kan zomaar zijn dat je af en toe ‘nee’ zegt, en dat is helemaal oké.

Heb jij ook last van pleasegedrag? Herken je je in het verhaal? Het is tijd om jezelf weer op nummer één te zetten en te zorgen voor jezelf. Jij bent de basis van alles wat je doet en wie je bent. Wil je hierbij hulp, plan hier je gratis matchcall.